در دنیای کسبوکار بسیار رقابتیِ امروز، بازاریابی نقش بسیار مهمی در شکلدادن به موفقیت سازمانها ایفا میکند. فیلیپ کاتلر( Philip Kotler) ، چهرهای مشهور در خطِ مقدم بازاریابی مدرن محسوب میشود که دیدگاهها و کارهایش این حوزه را متحول کرده است.
در این مطلب، به یادبود یکی از تاثیرگذاران بین المللی بازاریابی، نگاهی به زندگی و آثار فیلیپ کاتلر پرداخته ایم. سعی کردهایم نظرات تاثیرگذار او در مورد بازاریابی را بررسی میکنیم و با برخی از کتابهای او آشنا میشویم. در ادامه با ما همراه باشید تا با مردی که بهعنوان پدرِ بازاریابی مدرن شناخته میشود، بیشتر آشنا شویم.
فیلیپ کاتلر در مسیر زندگی
فیلیپ کاتلر (Philip Kotler)، در ۲۷ می ۱۹۳۱ در شیکاگو، ایلینویز به دنیا آمد. او مدرک کارشناسی خود در رشته اقتصاد را از دانشگاه دیپاول (DePaul)، کارشناسی ارشد رشتهٔ اقتصاد را از دانشگاه شیکاگو و دکترای خود در رشته اقتصاد را از موسسه فناوری ماساچوست (MIT) گرفت. او با توجه به اشتیاقی که به محیط دانشگاهی و بازاریابی داشت، حرفهٔ آکادمیک خیلی خوبی را آغاز کرد.
کاتلر در سال ۱۹۶۲ کار تدریس خود را در دانشکده مدیریت کِلوگ (Kellogg School of Management) در دانشگاه نورث وسترن (Northwestern University) آغاز کرد. او بهسرعت از طریق تحقیقات و مقالاتی که منتشر کرد به شهرت رسید و به استادی برجسته و یکی از تاثیرگذارترین اندیشمندان بازاریابی در زمان خود تبدیل شد.
کارهای نوآورانه او، راه را برای درک بهترِ بازاریابی هموار کرد و باعث شد که کانون توجه جهانیان شود.
دیدگاههای فیلیپ کاتلر در مورد بازاریابی؛ پدر از فرزند میگوید!
دیدگاههای فیلیپ کاتلر در مورد بازاریابی، تاثیر عمیقی بر رویکرد کسبوکارها به استراتژیهای بازاریابی داشته است. او بازاریابی را «علم و هنر تحقیق، ایجاد و ارائهٔ ارزش برای برآورده کردن نیازهای بازارهای هدف با سود» میداند.
به گفتهٔ کاتلر، بازاریابی فقط فروش محصولات یا خدمات نیست؛ بلکه درک و برآورده کردن نیازها و خواستههای مشتریان است. مقاله تفاوت بازاریابی و فروش می تواند نکات بیشتری در این مورد به شما ارائه دهد.
یکی از اصلیترین کمکهای کاتلر به بازاریابی، بسط و گسترش مفهوم 4P است: محصول (product)، قیمت (Price)، مکان (Place) و تبلیغ (Promotion). او تاکید داشت که بازاریابی موفق مستلزم همسویی دقیق این عناصر ایجاد یک ارزش پیشنهادیِ قانعکننده است. همچنین، کاتلر بر اهمیت اتخاذِ رویکرد مشتریمحور، تمرکز بر ایجاد روابط قوی با مشتری و ارائهٔ ارزش بالا و رضایت تاکید دارد.
ایدههای کاتلر باعث شده است تا بازاریابان با در نظر گرفتن کلِ سفر مشتری (Customer Journey) و تاثیر بازاریابی بر سهامداران مختلف، رویکردهای جامعی از اتخاذ كنند. او از استراتژیهای بخشبندی و هدفگیری حمایت میکند که کسبوکارها را قادر می سازد تا پیشنهادهای خود را برای گروههای مشتریان خاص تنظیم كنند و تجربیات شخصیتر و مرتبطتری بسازند.
علاوه بر این، کاتلر به نقش بازاریابی در ایجاد نوآوری پی برد. او معتقد است که بازاریابی باید در خطِ مقدمِ درک نیازها و ترجیحات مشتری قرار گیرد و توسعهد محصولات و خدمات جدید را تسهیل کند تا این نیازها را برآورده سازد.
با گنجاندن تحقیقات بازار و دیدگاه مشتری در فرایند نوآوری، کسبوکارها میتوانند مزیت رقابتی خود را افزایش دهند و رشد كنند.
مهم ترین کتابهای منتشرشدهی فیلیپ کاتلر
کاتلر کتابهای زیادی نوشته است که به سنگ بنای آموزش و تمرین بازاریابی تبدیل شدهاند. برخی از این کتابها عبارتند از:
مدیریت بازاریابی (۱۹۶۷)
کتاب «مدیریت بازاریابی» بهعنوان انجیلِ بازاریابی شناخته میشود و راهنمای جامعی است که چندین بار مورد تجدیدنظر قرار گرفته و بهروز شده است. این کتابِ مرجع تمام جنبههای استراتژی بازاریابی از جمله تجزیهوتحلیل بازار، بخشبندی، هدفگیری، موقعیتیابی و اجرای بازاریابی را پوشش میدهد.
این کتاب چارچوبهای عملی، نمونههای واقعی و مطالعات موردی ارائه میدهد و به بازایابان کمک میکند تا پیچیدگیهای بازارِ امروز را درک كنند.
مطالعهٔ کتاب مدیریت بازاریابی کاتلر برای بازاریابان علاقهمند و متخصصان باتجربه ضروری است. این کتاب بنیاد محکمی در تئوری بازاریابی میگذارد و در عین حال، دیدگاههای عملی برای تصمیمگیری استراتژیک ارائه میدهد.
کاتلر در هر نسخهٔ جدید از این کتاب، آخرین پیشرفتهای این حوزه را مورد بررسی قرار میدهد و اطمینان میدهد که روشهای گفتهشده در کتاب، با چشماندازِ بازاریابی که همیشه در حال تحول است، مرتبط خواهد بود.
اصول بازاریابی (۱۹۶۷)
کتاب «اصول بازاریابی» با همکاری گری آرمسترانگ (Gary Armstrong) مقدمهای جامع بر مفاهیم و اصول اساسی بازاریابی ارائه میدهد. این کتابِ درسی که در تمام جهان پذیرفته شده است، پایهٔ محکمی برای دانشجویان و شاغلین بازاریابی فراهم میکند و موضوعاتی مانند رفتار مصرفکننده، تحقیقات بازاریابی، برندسازی و بازاریابی جهانی را پوشش میدهد.
اصول بازاریابی چارچوبی ساختاریافته برای درک اصول اصلی که زیربنای اقدامات بازاریابی موفق هستند، ارائه میدهد. این کتاب مفاهیم نظری را با کاربردهای عملی ترکیب میکند و آن را در دسترس خوانندگان (در تمام سطوح تخصصی) قرار میدهد. این کتاب بازاریابان علاقهمند را به دانش و ابزار لازم برای حرکت در چشمانداز بازاریابی پویا مجهز میکند.
Marketing 4.0 یا نسل چهارم بازاریابی (۲۰۱۶)
کاتلر در «نسل چهارم بازاریابی» تاثیر تحولآفرین فناوریهای دیجیتال روی بازاریابی را بررسی میکند. او اهمیت پذیرش عصر دیجیتال و ادغام استراتژیهای بازاریابی آنلاین و آفلاین را در این کتاب میگوید.
کاتلر مفاهیمی مانند بازاریابی رسانهٔهای اجتماعی، تحلیلِ بیگ دیتا (Big Data)، هوش مصنوعی و نقش شخصیسازی تجربهٔ مشتری را در Marketing 4.0 بررسی میکند. این کتاب بهعنوان نقشه راه بازاریابانی محسوب میشود که قصد دارند به فناوریهای روی بیاورند.
نسل چهارم بازاریابی کتابی بههنگام است که به چالشها و فرصتهای ساختهشده در انقلاب دیجیتال میپردازد. کاتلر در این کتاب روی نیاز بازاریابان برای انطباق با دورنمای مصرفکننده که همیشه در حال تغییر است و استفاده از فناوری برای تعامل و ارتباط موثر با مشتریان تاکید میکند.
نسل چهارم بازاریابی دیدگاههای برای استفاده از قدرت ابزارها و پلتفرمهای دیجیتال در جهت رشد کسبوکار ارائه میدهد.
دایرهالمعارف بازاریابی A to Z
کاتلر در «دایرهالمعارف بازاریابی از A تا Z» مجموعهای جامع از مفاهیم، استراتژیها و دیدگاههای بازاریابی را ارائه میدهد. این کتاب که در قالب A تا Z نوشته شده، به آسانی قابل خواندن است و موضوعات حوزههای مختلف مانند تبلیغات و برند گرفته تا قیمتگذاری را پوشش میدهد.
دایرهالمعارف بازاریابی از A تا Z توصیههای عملی و دیدگاههای مهمی ارائه میدهد و همین امر باعث میشود تا به منبعی ارزشمند برای بازاریابانی که بهدنبال الهام و راهنمایی هستند تبدیل شود.
دایرهالمعارف بازاریابی از A تا Z بهعنوان مرجعی برای بازاریابان عمل میکند و اطلاعات زیادی در حوزههای مختلف بازاریابی ارائه میدهد. هر فصل از این کتاب به موضوع خاصی میپردازد و دیدگاههای کوتاه و در عین حال، آموزندهای در اختیار خواننده قرار میدهد.
در این کتاب، کاتلر تخصص خود در تبدیل مفاهیم پیچیدهٔ بازاریابی به توصیههای عملی و قابلاجرا را به رخ میکشد.
در مقاله بهترین کتاب های بازاریابی و مارکتینگ می توانید به کتاب های سایر نویسندگان در زمینه بازاریابی آشنا شوید.
کاتلر، پیامبر عصر بازاریابی از تئوری تا عمل
مشارکتِ فیلیپ کاتلر در مباحث تئوری و عملی بازاریابی بسیار گسترده است و باعث شده این رشته تحولات زیادی به خود ببیند. یکی از کارهای قابلتوجه او مفهوم بازاریابی اجتماعی (Societal Marketing) است که بر اهمیتِ در نظر گرفتن منافع اجتماعی و پایداریِ بلندمدت در تصمیمات بازاریابی تاکید دارد.
کاتلر معتقد است که بازاریابی نه تنها باید به نیازهای فردی مشتری پاسخ دهد، بلکه باید به نگرانیهای اجتماعی و محیطی گستردهتری نیز بپردازد.
اخلاق و مسئولیت اجتماعی نیز از موضوعات اصلی در کارهای کاتلر بوده است. او بر اهمیت شیوههای بازاریابی اخلاقی و نیاز کسبوکارها به پذیرش مسئولیتهای اجتماعی تاکید دارد.
ایدههای کاتلر الهامبخش بسیاری از سازمانها برای اتخاذ رویکردهای آگاهانه اجتماعی در بازاریابی شده و همین مسئله منجر به افزایش ابتکارات بازاریابی حمایتی یا سببی (Cause Marketing) و مسئولیت اجتماعی در شرکتها شده است.
علاوه بر این، کاتلر در پیشبرد شاخهٔ برنامهریزی استراتژیکِ بازاریابی نقش اساسی داشته است. او بر اهمیت تفکر استراتژیک، تحلیل بازار و دیدگاه مشتری در توسعهٔ استراتژیهای بازاریابی موثر تاکید میکند.
کاتلر راهبر پنهان شرکتها
چارچوبهای کاتلر مانند تجزیهوتحلیل SWOT (نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصتها، تهدیدها) و مدل STP (بخشبندی، هدفگیری، موقعیتیابی)، به ابزارهای پرکاربرد در برنامهریزی بازاریابی تبدیل شدهاند. در صفحۀ آموزش بازاریابی دیجیتال مقالات رایگان آموزشی منتشر شده است که می توانید به شما در بازاریابی دیجیتال کمک کند.
رویکرد استراتژیک کاتلر نسبت به بازاریابی به سازمانها کمک میکند تا مزیتهای رقابتی خود را بشناسند، پویایی بازار را درک كنند و ارزشهای پیشنهادی متمایزی را توسعه دهند.
شرکتها با همسو کردن اقدامات بازاریابی خود با اهداف کلی کسبوکار، میتوانند تخصیص منابع را بهینه کنند، فرصتهای رشد را بیابند و مزیتهای رقابتی پایدار ایجاد كنند.
کاتلر علاوه بر مباحث نظری، بهطور فعال بات متخصصان صنعت بازاریابی درگیر است و به سازمانهای متعددی در سراسر جهان خدمات راهنمایی و مشاوره ارائه میدهد. دیدگاههای عملی و چارچوبهای استراتژیک او به کسبوکارهای مختلف کمک کرده تا قابلیتهای بازاریابی خود را افزایش دهند، فرصتهای رشد را شناسایی كنند و به موفقیتی پایدار دست یابند.
میراث ماندگار فیلیپ کاتلر
میراث کاتلر بسیار فراتر از از دستاوردهای عملی و حرفهای او است. کارهای او نه تنها حوزهٔ بازاریابی را متحول کرده است، بلکه تاثیر عمیقی روی رویههای تجاری، ارزشهای اجتماعی و رشد متخصصان بازاریابان آینده داشته است.
یکی از جنبههای کلیدی میراث کاتلر، تلاش بیوقفه او برای تعالی در آموزش بازاریابی است. او بهعنوان یک مربیِ متعهد، ذهن دانشجویان بیشماری را شکل داده، اشتیاق به بازاریابی را در آنها نهادینه ساخته و ابزار و دانشی در اختیار آنها قرار داده تا حرفهٔ خود موفق شوند.
بسیاری از شاگردان سابق او به متخصصان بازاریابی، مربیان و رهبران فکری تاثیرگذاری تبدیل شدهاند و آموزههای کاتلر را گسترش دادهاند.
علاوه بر موارد بالا، تاکید کاتلر بر اخلاق و مسئولیت اجتماعی اثری محو نشدنی در دنیای تجارت بهجای گذاشته است. حمایت او از شیوههای بازاریابی اخلاقی و خواستن از کسبوکارها برای پذیرش مسئولیتهای اجتماعی در سازمانها، در سطح جهانی طنینانداز شده است.
در نتیجهٔ این کار، شرکتهای بیشتری را در استراتژیهای بازاریابی خود گنجاندهاند که منجر به تمرکز بیشتری روی پایداری، مسئولیت اجتماعی شرکت و مشارکت سهامداران میشود.
ویترین افتخارات فیلیپ کاتلر
فیلیپ کاتلر در طول دوران کاری درخشان خود جوایز معتبر متعددی را به پاس دستاوردهای برجستهاش دریافت کرده است. در ادامه به برخی از آنها اشاره میکنیم.
رهبر انجمن بازاریابی آمریکا در اندیشه بازاریابی
کاتلر در سال ۲۰۰۵ بهعنوان اولین رهبر در اندیشه بازاریابی توسط انجمن بازاریابی آمریکا انتخاب شد. این مقام، سهم زیاد او در زمینهٔ بازاریابی و تاثیر ماندگارش بهعنوان یک رهبر فکری و مربی را نشان میدهد.
جایزه Kotler Impact از سوی کاتلر ایمپکت
شرکت کاتلر ایمپکت (Kotler Impact Inc)، یک شرکت مشاوره با تمرکز روی ایجاد دنیایی بهتر از طریق بازاریابی، جایزه کاتلر ایمپکت را به افتخار فیلیپ کاتلر پایهگذاری کرد. این جایزه افراد و سازمانهایی را که از طریق اقدامات بازاریابی خود تاثیر مثبتی روی جامعه داشتهاند را مورد تقدیر قرار میدهد.
تالار مشاهیر بازاریابی
کاتلر در سال ۲۰۱۳ به تالار مشاهیر بازاریابی راه پیدا کرد؛ افتخاری که فقط نصیب کسانی میشود که سهم قابلتوجهی در حوزهٔ بازاریابی در سراسر جهان داشتهاند.
جایزه Lifetime Achievement Award از سوی World Marketing Summit
کاتلر بهدلیل تعهد مادامالعمر به بازاریابی و تاثیری عمیقش در این حوزه، جایزه یک عمر دستاورد را از اجلاس جهانی بازاریابی دریافت کرده است. این جایزهٔ معتبر به افرادی اعطا میشود که رهبرانی استثنایی بودهاند و به پیشرفت دانش و آموزش آن در سطح جهان کمک قابلتوجهی کردهاند.
به نام پدر
نامِ فیلیپ کاتلر بدون شک مترادف بازاریابی مدرن است. او به درستی پدر بازاریابی نوین نامیده میشود. خدمات پیشگامانهٔ او مانند درک نیازهای مشتری، بازاریابی اجتماعی و ملاحظات اخلاقی، باعث شده تا بازاریابی مدرن بهوجود بیاید و امروزه نیز همچنان به هدایت بازاریابان ادامه میدهد.
کاتلر با کتابهای تاثیرگذار خود مانند «مدیریت بازاریابی»، «اصول بازاریابی»، «نسل چهارم بازاریابی» و «دایرهالمعارف بازاریابی از A تا Z»، چارچوبها، دیدگاهها و راهنماییهای عملیِ ارزشمندی برای بازاریابان در سراسر جهان ارائه کرده است. همانطور در مسیر تحولِ همیشگی بازاریابی حرکت میکنیم، میتوانیم از میراث ماندکارِ فیلیپ کاتلر درس بگیریم.
2 پاسخ
فکر کنم الان دیگه کتاب نسل پنجم بازاریابی رو باید بخونیم هررچند پس از نسل چهام تغییرات انقلابی رخ نداده است.
کاتلر از بازاریابی حذف نشدنی است. انچه کاتلر وارد بازاریابی مدرن جهان کرده است تا سالهای سال جزو پارامترهای اصلی بازاریابی خواهد ماند. واقعا بازاریابی بدون کاتلر بی معناست.