دیجیتال مارکتینگ یا بازاریابی دیجیتال چیست؟

دیجیتال مارکتینگ از گرایش‌های پرسروصدای این سال‌هاست که توجه خیلی از کسب وکارها و جوانان علاقه‌مند به فناوری اطلاعات و اینترنت و بازاریاب‌ها را جلب کرده است. رشتهٔ دانشگاهی دیجیتال مارکتینگ هنوز در ایران تدریس نمی‌شود اما در دنیا آموزش آکادمیک هم دارد. معنی دیجیتال مارکتینگ با بازاریابی دیجیتال یکی است و بعضی آن‌را با بازاریابی آنلاین هم مشابه می‌دانند اما اینها با هم تفاوت دارند.

هزینهٔ کمتر دیجیتال مارکتینگ نسبت به روش‌های دیگر بازاریابی و مزیت‌های جذاب آن مانند قابلیت سنجش دقیق نتیجهٔ فعالیت‌ها و استفاده از داده‌ها، دل‌ کسب‌وکارها را در بازار پررقابت اینترنتی ربوده است.

دیجیتال مارکتینگ، مارکتینگی که دیجیتالی شده است!

دیجیتال مارکتینگ، ابداع جدیدی در بازاریابی نیست بلکه همان اصول و روش‌های بازاریابی که سالیان دراز توسط بازاریاب‌های کلاسیک و سنتی استفاده می‌شد حالا با ابزارها و کانال‌های دیجیتال و آنلاین بازاستفاده می‌شود. مهمترین تفاوت دیجیتال مارکتینگ با بازاریابی کلاسیک، سرعت و شفافیت زیاد و در اصل آمار و آنالیز های دقیقی است که می توان از آن داشت.

تقریبا همه‌چیز قابل سنجش و بهبود است و انتشار پیام‌های ما با سرعت خارق‌العاده‌ای انجام می‌شود. رسانه‌های دیجیتال، تعاملی شده‌اند و دیگر اینگونه نیست که ارتباطات برند، یک‌طرفه باشد. مخاطب، قدرت پاسخگویی پیدا کرده و از طریق شبکه‌های اجتماعی با کانال‌های ما ارتباط می‌گیرد و گفتگو و جریان‌سازی می‌کند.

جان کلام بازاریابی در دیجیتال مارکتینگ

اگر به تعریف کلاسیک بازاریابی برگردیم، هنوز هم مهمترین رسالت یک دیجیتال مارکتر، یافتن نیاز مشتری و پاسخ به‌موقع به آن است. پس از این مهم، شناخت ابزارهای دیجیتال مارکتینگ و انتخاب کانال‌های مناسب و انتشار پیام‌های متناسب با هر کانال در زمان مناسب مطرح می‌شود که بیشتر در بخش استراتژی محتوا به آن می‌پردازیم.

بازاریابی دیجیتال، بازاریابی آنلاین یا بازاریابی اینترنتی؟

دنیای دیجیتال دنیای بزرگی است که نه فقط ابزارهای اینترنتی و آنلاین را بلکه ابزارهای دیجیتال مثل تلویزیون، شبکه‌های رادیویی و پیامک‌ها را هم دربرمی‌گیرد. این ابزارها بدون اینترنت هم می‌توانند پیام‌های ما را به مخاطب برسانند بنابراین بازاریابی دیجیتال اصلاح عامی است که هم بازاریابی آنلاین و هم بازاریابی از طریق برخی کانال‌های غیرآنلاین را در دامن می‌گیرد.

دیجیتال مارکتینگ هم شامل روش‌های بازاریابی جاذبه‌ای (inbound marketing) و هم کانال‌های بازاریابی outbound مثل تبلیغات گسترده در سایت‌های مختلف است.

بازاریابی دیجیتال داده‌محور (data driven)

ما در عصر داده‌های حجیم (big data) و تصمیمات مبتنی بر تحلیل داده (data analysis) زندگی می‌کنیم. کسب‌وکارهای پیشرو هرروز بیشتر از دیروز از قدرت خارق‌العادهٔ داده‌ها در تصمیم‌گیری و حتی پیش‌بینی رفتار کاربران استفاده می‌کنند. پس اگر مایلیم از دیجیتال مارکتینگ بیشترین بازدهی را بگیریم باید به نقش مهم جمع‌آوری و تحلیل داده توجه کنیم که مهمترین سرمایهٔ ما هستند. حداقل ابزاری که بهتر است در این راستا استفاده کنیم، ابزارهای رایگان گوگل مانند گوگل آنالیتیکس، تگ‌منیجر و دیتااستدیو و دشبوردهای اطلاعاتی شبکه‌های اجتماعی (بخش insight در اینستاگرام یا post analytics در لینکدین) هستند که داده‌ها را منظم و در قالب گزارش‌هایی در دسترس ما قرار می‌دهند. 

شفافیتی که دیجیتال مارکتینگ به ما می‌دهد

با امکانات و ابزارهای دیجیتال مارکتینگ، محاسبهٔ نرخ بازگشت سرمایه (ROI) که در بازاریابی سنتی خیلی سخت بود آسان‌تر شده است. هزینه جذب هر مشتری (CAC) نیز خیلی آسوده به‌دست می‌آید و از ابتدائی‌ترین سنجه‌ها در کمپین‌های دیجیتال است. در گام بعد و درصورت داشتن داده‌های کافی می‌توانیم به‌سراغ تحلیل‌های پیچیده‌تر (BI, AI) برویم و مشتری را براساس رفتار خریدش تقسیم‌بندی کنیم یا رفتار او را پیش‌بینی کنیم. شفافیتی که تصمیم‌گیری‌های راهبردی را به‌شدت دقیق و راحت می‌کند.

ابزارهای اتوماسیون بازاریابی (Marketing automation) نیز که در کشور ما گسترش یافته‌اند با کمک هوش مصنوعی به تحلیل داده‌های بازاریابی مشتریان می‌پردازند و می‌توانند تصمیم‌سازی‌های ارزشمندی را برای ما رقم بزنند.

انواع گونه‌ها یا کانال‌های دیجیتال مارکتینگ

تکنیک‌های دیجیتال مارکتینگ با استفاده از کانال‌های ویژهٔ بازاریابی دیجیتال پیاده می‌شوند تا کسب‌وکار را در راستای اهدافش پیش ببرند.

۱- محتوا و بازاریابی محتوایی

عده‌ای بازاریابی محتوا و دیجیتال مارکتینگ را یکی می‌دانند چون ما در هرصورت برای بازاریابی دیجیتال نیاز به محتوایی تبلیغاتی، آموزشی، سرگرم‌کننده و مانند اینها داریم.(والبته فراموش نکنیم که رسوخ اینستاگرام به ایران را نباید فراموش کرد.) همان‌طور که در مقالهٔ بازاریابی محتوایی توضیح داده‌ایم، بازاریابی با کمک محتوا می‌تواند در بلندمدت به ایجاد گوهر ارزشمند اعتماد در مخاطب و مشتری بیانجامد و یکی از کانال‌های مهم در دیجیتال مارکتینگ است.

۲- سئو (SEO)

هر سازمان، کسب‌وکار یا برندی که می‌خواهد در صفحهٔ نتایج گوگل روی واژه‌ها و عبارات کلیدی خاصی برای وب‌سایتش ورودی بگیرد از این کانال ارزشمند استفاده می‌کند. سئو یا Search Engine Optimization که معادل «بهینه‌سازی نتایج در موتورهای جستجو» به‌ویژه موتور جستجوی گوگل است خود یک تخصص و حرفهٔ تمام‌وقت و به‌روز در دیجیتال مارکتینگ است و به سه بخش On-page، Off-page و فنی (technical) تقسیم می‌شود.

رقابت در دنیای سئو جدی است و تغییر یک جایگاه در نتایج می‌تواند سود و زیان ما را بسیار جابجا کند؛ بنابراین توصیه می‌شود که از سئوکاران باتجربه که از روش‌های استاندارد و مطابق الگوریتم‌های گوگل بهره می‌گیرند کمک بگیریم.

۳- بازاریابی در موتورهای جستجو (SEM)

بازاریابی در موتورهای جستجو (Search engine Marketing) یا تبلیغات گوگل یکی از پربازده‌ترین و پرطرفدارترین کانال‌های جذب مشتری برای بیشتر کسب‌وکارهاست. با اینکه بخشی از خدمات گوگل ادز در کشور ما در دسترس نیست اما برای تبلیغ در صفحهٔ نتایج گوگل و همچنین جهت تبلیغات نصب اپلیکیشن می‌توان از کیفیت بالا و قیمت رقابتی تبلیغات گوگل استفاده کرد.
مدیریت کمپین‌های گوگل ادز به‌دلیل پیچیدگی و امکانات این ابزار حرفه‌ای نیاز به دانش روز و تجربهٔ زیادی دارد.

ما در راتین این مسیر را پیموده‌ایم و از سال ۱۳۸۷ تا امروز با مدیریت صدها اکانت جزو راهبران بازار تبلیغات در گوگل در ایران هستیم.

۴- بازاریابی شبکه‌های اجتماعی (SMM)

بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی یا Social media marketing در یک کلام یعنی بازاریابی محتوایی و تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی پرطرفداری مثل اینستاگرام یا لینکدین. البته این در ایران شامل تبلیغ در پیام‌رسان‌هایی مثل تلگرام هم می‌شود.

۵- اینفلوئنسر مارکتینگ

این‌یکی بیشتر از اینکه یک کانال دیجیتال مارکتینگ باشد یک شیوهٔ اثرگذار در جلب توجه مخاطب است. اینفلوئنسرمارکتینگ استفاده از افراد تأثیرگذار و همچنین سلبریتی‌ها برای تبلیغات است که بیشتر در شبکه‌های اجتماعی حضور فعال دارند؛ اما چون از اینفلوئنسر مارکتینگ به‌ویژه در اینستاگرام خیلی استقبال شده است، در کمپین‌های دیجیتال و مخصوصا در کمپین‌های معرفی محصول یا برند خیلی از آن‌ استفاده می‌کنند.

۶- تبلیغات کلیکی (CPC,PPC)

تبلیغات پرداخت برپایهٔ کلیک (Cost Per Click یا Pay Per Click) از قدیمی‌ترین روش‌های تبلیغات و بازاریابی آنلاین به‌شما می‌روند. گوگل از سردرمداران تبلیغات کلیکی در دنیاست است که در ایران، بخش تبلیغات در جستجوی گوگل (Search ads) و همچنین تبلیغات نصب اپلیکیشن بسیار مشهور است. در ایران به‌سبب محدودیت سرویس‌های خارجی، انواع تبلیغات بنری کلیکی بنری، همسان و ویدئویی در پلتفرم‌های بومی نیز رواج یافته‌اند. برخی از این تبلیغات، هزینه را براساس یک اقدام مثل خرید از سایت یا نصب اپلیکیشن از اپ‌استورها نیز ممکن است بگیرند. مدل اخیر به «پرداخت براساس اقدام» (Cost per action=CPA) شهرت دارد. مدل پرداخت به‌ازای ۱۰۰۰ بار نمایش تبلیغات (CPM) نیز یکی از مدل‌های مناسب تبلیغات دیجیتال برای افزایش آگاهی از برند است.

۷- ایمیل مارکتینگ

بازاریابی از طریق ایمیل، یکی از روش‌های قدیمی دیجیتال مارکتینگ است اما اگر با رعایت اصول آن وبه‌شکل منظم انجام شود می‌تواند پرکاربرد باشد. هنوز خیلی‌ها ایمیل خود را روزانه بازدید می‌کنند و یک ایمیل با تیتر جذاب و شخصی‌سازی‌شده می‌تواند دل آنها را برباید!

۸- اس‌ام‌اس مارکتینگ

پیامک یا SMS یکی دیگر از ابزارهای انتقال پیام متنی در ایران است. با اینکه زمانی پیامک‌ها خیلی زیاد شدند و افراد زیادی، دریافت پیامک از خط‌های تبلیغاتی را در گوشی موبایل خود بستند اما این روزها بازاریابی با پیامک را هم می‌توانیم دوباره در شمار کانال‌های بازاریابی دیجیتالی قرار دهیم.

۹- همکاری در فروش (affiliate marketing)

افیلیت مارکتینگ یکی از روش‌های بازاریابی است که در آن فروش واسطه‌ای یا به‌زبان بازاری، فروش پورسانتی اتفاق می‌افتد. مثلا ما در بلاگ خود یک کتاب را معرفی کنیم و لینک خرید آن‌را از سرویس افیلیت دیجیکالا می‌گیریم. در این فرض مشتری کتاب را از دیجیکالا می‌خرد ولی درصدی از فروش به ما می‌رسد چون کار بازاریابی را ما انجام داده‌ایم. در واقع یک همکاری بین ما و دیجیکالا رقم خورده است.

دیجیتال مارکتینگ در ایران

همان‌طور که می‌دانیم بسیاری از ابزارها و کانال‌های دیجیتال مارکتینگ در ایران از دسترس خارج است. تبلیغات اینستاگرام، فیسبوک، توئیتر و لینکدین و … از جملهٔ این ابزارها هستند. سرویس‌های اتوماسیون بازاریابی و فروش مثل sales force یا adobe و صدها خدمت و ابزار دیگر هستند که ایران را در لیست تحریم خود گذاشته‌اند. اگر به کار دیجیتال مارکتینگ در خارج از ایران می‌اندیشید باید با آنها آشنا باشید.

در کشور ما دیجیتال مارکتینگ راه دیگری رفته و کانال‌های ویژهٔ خودش را پیدا کرده است. برای نمونه، اصطلاحی مانند تلگرام مارکتینگ را که همان تبلیغات متنی و تصویری در کانال‌های پرعضو پیام‌رسان تلگرام است کمتر در منابع خارجی می‌بینیم.

برون‌سپاری دیجیتال مارکتینگ

برای کسب‌وکارهایی که فعالیت گسترده‌ای دارند یا خیلی به اینترنت وابسته‌اند داشتن یک تیم دیجیتال مارکتینگ درون‌سازمانی عادی است؛ اما همهٔ سازمان‌ها لازم نیست تیم داشته باشند. برخی فعالیت‌های بازاریابی دیجیتال را می‌تونیم برون‌سپاری کنیم و فقط نتیجه را از تیم یا آژانس دیجیتال مارکتینگی که انتخاب کرده‌ایم طلب کنیم. سئو، تبلیغات در گوگل، طراحی و پشتیبانی سایت و تولید محتوا از کارهایی هستند که این روزها خیلی برون‌سپاری می‌شوند. البته باید پیمانکاری را انتخاب کنیم که خوش‌نام باشد و تجربهٔ لازم را برای مدیریت بودجه ما داشته باشد.

مدل‌های مشهور در دیجیتال مارکتینگ

مدل‌ها و چارچوب‌ها برای آسان کردن فهم و انجام کارهای پیچیده هستند. هیچ مدلی کامل نیست! و مدل‌ها خوب یا بد هستند. ما اینجا با یک مدل و یک شیوهٔ مشهور آشنا می‌شویم:

۱- مدل SOSTAC

مدل ساستک از مدل‌های برنامه‌ریزی مارکتینگ است که در دهه ۱۹۹۰ میلادی توسط PR Smith معرفی شد. مدلی که مبتنی بر مدل قدیمی RACE است و به‌شکل یک چرخهٔ تکرارشونده پیاده‌سازی می‌شود. واژهٔ SOSTAC کوتاه‌شدهٔ ۶ واژه و مرحلهٔ زیر است:

۱) Situation یا وضعیت فعلی

ما الان کجا ایستاده‌ایم؟ با کمک روش‌هایی مثل SWOT می‌توانیم تحلیلی از نقاط قوت و ضعف، تهدید‌ها و فرصت‌های فعلی کسب‌وکار و اوضاع جاری بازاریابی‌مان داشته باشیم.

۲) Objectives یا اهداف خرد

می‌خواهیم به چه اهدافی دست یابیم؟ برای نمونه، افزایش ۳۰درصدی ترافیک وب‌سایت، رساندن تعداد نصب اپلیکیشن به ۱۰هزارتا و…

۳) Strategy یا راهبرد

چگونه به اهداف‌مان خواهیم رسید؟ چه کارهایی را باید و چه کارهایی را نباید بکنیم تا موفق شویم؟

Tactics (۴ یا شیوه‌ها

دقیقا به چه ابزارها و شیوه‌هایی نیاز داریم؟ اینجا منظورمان همان کانال‌های ۹گانهٔ دیجیتال مارکتینگ است که بالاتر درباره‌اش صحبت کردیم.

Action (۵ یا اقدام عملی

برنامهٔ اجرایی ما چیست و طبق چه زمان‌بندی عمل خواهیم کرد؟ تهیهٔ تقویم محتوا در این مرحله انجام می‌شود.

Control (۶ یا نظارت

سنجه‌های کلیدی عملکرد (KPIها) ما چیست؟ اگر به اهداف تعیین‌شده نرسیدیم مشکلات و مانع‌ها را پیدا و اصلاح می‌کنیم.

۲- شیوه یا متدولوژی بازاریابی جاذبه‌ای (Inbound marketing)

اینباند مارکتینگ که اساسش بر بازاریابی محتوایی است تاکید می‌کند که باید از ابزارهای دیجیتال مارکتینگ برای جذب مخاطب هدف و تبدیل او به مشتری وفادار استفاده کرد و ارتباط دائمی با او را همیشه حفظ کرد. باید طوری از محتوا استفاده کرد که مخاطب خودش ما را پیدا کند و جذب ما شود نه اینکه با تبلیغات گسترده و غیرهدفمند سعی در جذب او کنیم. 

چرخهٔ رشد کسب‌وکار در این رویکرد، سه مرحلهٔ جذب، درگیرکردن و خشنودسازی مخاطب و مشتری را با یاری دیجیتال مارکتینگ به‌انجام می‌رساند.

برای استفاده از این رویکرد جامع‌نگر، پیشنهاد می‌کنیم مقالهٔ بازاریابی جاذبه‌ای را بخوانید.

چگونه بازاریابی دیجیتال را شروع کنیم؟

علاوه بر راهکارهای بالا، برای اینکه یک راهنمای کاربردی و عملیاتی در دیجیتال مارکتینگ داشته باشیم می‌توانیم این ۸ گام را که پیشنهاد هاب اسپات است طی کنیم. این گام‌ها به‌نوعی استراتژی دیجیتال مارکتینگ را هم در دل خود دارند.

۱- تعیین اهداف دیجیتال مارکتینگ

اهدافی که در راستای اهداف کلان کسب‌وکار و بازاریابی سازمان هستند.

۲- مشخص کردن مخاطب هدف

تعیین و دسته‌بندی مخاطبان هدف (Market segmentation) اقدام مهمی است که در هر فعالیت بازاریابی باید انجام داد. امتیاز مهمی که دیجیتال مارکتینگ دارد این است که هدف‌گیری مخاطب هدف خیلی آسان‌تر و دقیق‌تر از روش‌های سنتی بازاریابی است چون اینجا ما از مخاطبان اطلاعات داریم و هر روز هم این داده‌ها کامل‌تر می‌شود.
اگر بتوانیم پرسونای هدف را هم مشخص کنیم، قطعا شناخت بیشتری از مخاطب هدف و نیازهای او خواهیم داشت که فعالیت‌های ما را اثربخش‌تر خواهد کرد.

۳- تعیین بودجه برای هر کانال

وقتی تجربه‌ٔ کمی داریم شاید بهتر باشد روی کانال‌هایی که مطمئن‌تریم مقداری سرمایهٔ تستی بگذاریم تا کیفیت آن مشخص شود: یا اگر تازه داریم تبلیغات گوگل انجام می‌دهیم باید بدانیم که معمولا ماه اول به جمع‌آوری داده‌های کمپین و کلمات کلیدی و بهینه‌سازی اکانت می‌گذرد؛ بنابراین نباید خیلی بودجه اختصاص بدهیم. همین‌کار را برای یافتن پربازده‌ترین کانال‌های تبلیغاتی مناسب با کسب‌وکار و برند خود نیز باید انجام دهیم.

۴- ایجاد تعادل بین کانال‌های پولی و غیرپولی

استراتژی مناسب در فعالیت‌های دیجیتال مارکتینگ، ایجاد یک بالانس بین کانال‌های پولی مثل تبلیغات کلیکی و کانال‌های غیرپولی مثل تولید محتوای وبلاگی است. سعی کنید در شرایط ابهام، بین این دو روش تعادل برقرار کنید تا بهترین کانال‌ها را بیابید.

۵- تولید محتوای درگیرکننده

پس از شناخت مخاطب و اختصاص بودجه به کانال‌های بازاریابی دیجیتال، زمان تولید محتوای مناسب و اثربخش برای رسانه‌ها و بسترهایی است که انتخاب‌شان کرده‌ایم.

۶- بهبود تجربهٔ دیجیتالی مخاطب در موبایل

موبایل مارکتینگ یعنی ایجاد یک تربهٔ خوب برای کاربران در موبایل. به‌دلیل نفوذ گوشی‌های موبایل در دست همهٔ اقشار جامعهٔ مخاطبان باد حواسمان باشد تا او محتواهایی مناسب موبایل دریافت کند، محتواهای ویدیویی کوتاهُ وب‌سایتهای با طراحی واکنش‌گرا و چابک، تصاویر با کیفیت در اینستاگرام از جملهٔ نکات مهم در دیجیتال مارکتینگ هستند.

۷- انجام پژوهش عبارت‌های کلیدی (Keyword research)

جستجو و کشف کلمه‌ها و عبارت‌هایی که مخاطب در اینترنت با آنها ما را پیدا می‌کند اهمیت حیاتی در جذب او دارد. چه در موتورهای جستجو و چه در شبکه‌های اجتماعی و چه در اپ‌استورها، کاربر به‌دنبال محصولات، خدمات یا نام ما می‌گردد و لازم است با تکنیک‌های سئو و ASO در دسترس و دید او قرار بگیریم.

۸- تکرار چرخه براساس تحلیل و اندازه‌گیری

در دیجیتال مارکتینگ همهٔ اقدامات ما باید تحلیل و سنجیده شود تا پربازده‌ترین کانال‌ها و بهترین استراتژی‌ها به‌دست آید. این انعطاف‌پذیری در تغییر، لازمهٔ حیات بازاریابی دیجیتال و رشد مداوم برنامهٔ بازاریابی ماست.

پرسش‌های پرتکرار دربارهٔ دیجیتال مارکتینگ

• فرق نتورک مارکتینگ با دیجیتال مارکتینگ

این دو هیچ ارتباطات معناداری با هم ندارند و تنها در بازاریابی بودن شباهت دارند. نتورک مارکتینگ همان بازاریابی شبکه‌ای یا هرمی است که بیشترین کارش اقناع و فروش است و مبتنی بر جذب شبکه‌ای از بازاریابان برای سودبردن سرشاخه‌هاست: اما دیجیتال مارکتینگ یعنی استفاده از ابزارهای دیجیتال در بازاریابی وتوجهش روش شناخت مشتری و کشف نیازهای اوست.

• تفاوت دیجیتال مارکتینگ و برند سازی

برندسازی می‌تواند یکی از اهداف ما در بازاریابی دیجیتال باشد. به‌طورکلی و در عصر حاضر، بازاریابی بدون برندسازی خیلی مؤثر نیست و این‌دو فعالیت در کنار هم می‌توانند ارتباطات برند با مخاطب و مشتری را به‌درستی برقرار سازند. برندسازی به مسائل هویتی و ارزش‌های کسب‌وکار و سازمان کار دارد و دیجیتال مارکتینگ هدفش شناخت بیشتر مخاطب و جذب و نگهداشت اوست که با کمک برندسازی این‌کارها را  آسان‌تر و موثرتر انجام می‌دهد.

کتاب ‌ها و منابع یادگیری دیجیتال مارکتینگ

میل بازار به یادگیری و آموزش دیجیتال مارکتینگ سبب شده که دوره‌ها و افراد زیادی اقدام به عرضهٔ آموزش این شاخه از دانش بکنند. اما چنانچه مایلید دیجیتال مارکتینگ را به‌شکل خودخوان بیاموزید می‌توانید از منابع زیر بهره‌مند شوید. فقط یادتان باشد که بازاریابی صرفا تئوری نیست بلکه حتما باید به لعاب تجربه هم پخته شود تا به‌کار آید.

• کتاب مختصر «تکنیک‌های بازاریابی در بازار ایران» نوشتهٔ دکتر محمود محمدیان و حسین یاغچی جهت آشنایی با مبانی بازاریابی
• بازاریابی دیجیتال با رویکرد کاربردی؛ نوشتهٔ آلن چارلزورث و با ترجمهٔ روان محمدرضا کریمی علویجه که توسط سازمان مدیریت صنعتی منتشر شده است
• دوره‌ٔ گوگل گاراژ (Google Garage)
  دورهٔ رایگان و آنلاین گوگل که ویژهٔ افراد مبتدی طراحی شده است و مدام به‌روز می‌شود. در پایان، مدرک معتبر و قابل درج در رزومه هم ارائه می‌کند.

دیجیتال مارکتینگ در یک نگاه

در این نوشته به تعریف دیجیتال مارکتینگ پرداختیم، تفاوت آن با بازاریابی آنلاین را بیان کردیم. از ویژگی‌های جذاب آن در سنجش نتایج فعالیت‌های بازاریابی، رویکرد داده‌محوری و کانال‌های مشهور بازاریابی دیجیتال نام بردیم. از برون‌سپاری دیجیتال مارکتینگ گفتیم و سپس چندین مدل و روش برای پیاده‌سازی دیجیتال مارکتینگ در کسب‌وکار را معرفی کردیم. در پایان هم از روش‌ها و منابعی برای یادگیری دیجیتال مارکتینگ، این حوزهٔ نوظهور و پرطرفدار صحبت کردیم.